Niemieckie przypadki – masterclass | einfach so!

MASTERCLASS

Niemiecki system przypadków

Zapomnij o kuciu na pamięć. Zrozum logikę. Opanuj 4 filary języka: Nominativ (szef), Akkusativ (cel), Dativ (odbiorca) i Genitiv (właściciel).

1. Mapa ról w zdaniu

Każde słowo w zdaniu pełni jakąś funkcję. Przypadek to etykietka tej funkcji. Oto twoja drużyna:

Nominativ

Podmiot (kto?)

To szef zdania. Wykonuje akcję. Jest podstawową formą słowa (słownikową).

Der Mann schläft.

Akkusativ

Biernik (kogo? co?)

To cel akcji. Co mam? Co widzę? Co jem? Dokąd idę? Najczęstszy przypadek po Nominativie.

Ich sehe den Mann.

Dativ

Celownik (komu?)

To odbiorca. Komu daję? Komu pomagam? Gdzie jestem (spoczynek)?

Ich helfe dem Mann.

Genitiv

Dopełniacz (czyj?)

To właściciel. Określa przynależność. Auto sąsiada. Elegancki i „wyższy” styl.

Das Auto des Mannes.

2. Wielka tabela zmian (deklinacja)

Zauważ schemat: rodzaj żeński i nijaki są „leniwe” w Akkusativie. Tylko męski (der) zmienia się na den. Dativ zmienia wszystko.

Rodzaj	NOMINATIV (kto?)	AKKUSATIV (kogo? / dokąd?)	DATIV (komu? / gdzie?)	GENITIV (czyj?)
Męski (r.m.)	der / ein	den / einen	dem / einem	des ...s
Żeński (r.ż.)	die / eine	die / eine	der / einer	der
Nijaki (r.n.)	das / ein	das / ein	dem / einem	des ...s
L. mnoga	die	die	den ...n	der

* W Dativie l. mnogiej rzeczownik dostaje dodatkową końcówkę „-n” (np. mit den Kindern).
* W Genitivie męskim i nijakim dodajemy „-s” lub „-es” (des Mannes).

3. Jak zadawać pytania? (system W)

To genialnie proste. Słowo pytające rymuje się z rodzajnikiem męskim (der/den/dem/des)!

der ➜ wer?

Kto?

den ➜ wen?

Kogo?

dem ➜ wem?

Komu?

des ➜ wessen?

Czyj?

⚠️ Wyjątek: pułapka „być” (sein) Mianownik czy narzędnik?

To najważniejszy wyjątek. Czasowniki sein (być) i werden (zostać) działają jak znak równości (=). Po nich nie ma Akkusativu – jest Nominativ.

Er ist ein guter Mensch.

(On jest dobrym człowiekiem. Po „ist” oba człony stoją w mianowniku.)

❌ ŹLE: Er ist ~~einen guten Menschen~~.
✅ DOBRZE: Er ist ein guter Mensch (Nominativ).

W języku polskim powiemy: „On jest dobrym człowiekiem” (narzędnik), ale po niemiecku: „Er ist ein guter Mensch” (Nominativ).

Narzędnik nazywa się tak od „narzędzia”, bo pierwotnie oznaczał środek działania („piszę długopisem”). Później zaczął wyrażać także rolę, funkcję lub stan osoby („jest lekarzem”).

Dlatego po polsku powiemy: On jest (kim?czym?) dobrym lekarzem, a po niemiecku użyjemy tutaj mianownika: "On jest (kto?co?) dobry człowiek". Er ist ein guter Mensch.

5. Symulator: kto kogo gryzie?

W języku polskim o funkcji słowa decyduje końcówka. W niemieckim decyduje rodzajnik (der / den). Zobacz to w akcji.

Der Hund

➜

beißt

➜

den Mann

(Pies gryzie mężczyznę)

Die Katze

➜

jagt

➜

die Maus

(Kot goni mysz)

Der Lehrer

➜

lobt

➜

den Schüler

(Nauczyciel chwali ucznia)

Der Arzt

➜

untersucht

➜

den Patienten

(Lekarz bada pacjenta)

Die Mutter

➜

umarmt

➜

den Sohn

(Mama przytula syna)

6. Przyimki: bezwzględni szefowie

Jeśli widzisz te słowa, nie musisz analizować zdania. One automatycznie narzucają przypadek. Naucz się ich.

Tylko Akkusativ (DOGFU)

Durch (przez)
Ohne (bez)
Gegen (przeciw / około)
Für (dla)
Um (wokół / o)

Tylko Dativ

Aus (z)
Bei (u / przy)
Mit (z – kimś)
Nach (do / po)
Seit (od – czas)
Von (od – kogoś)
Zu (do)

Genitiv (dla ambitnych)

Wegen (z powodu)
Trotz (mimo)
Während (podczas)
Anstatt (zamiast)

7. Wechselpräpositionen (ruch vs spoczynek)

Przyimki in, an, auf, unter, über, vor, hinter, neben, zwischen są dwulicowe.

🏃 Wohin? (dokąd?)

Aktywny ruch z punktu A do B ➜ Akkusativ

Ich gehe in den Park.
Er stellt das Glas auf den Tisch.

📍 Wo? (gdzie?)

Statyczny spoczynek ➜ Dativ

Ich bin im (in dem) Park.
Das Glas steht auf dem Tisch.

Ich gehe

➜

in den Park

🏃

Er legt

➜

das Buch auf den Tisch

🏃

(On kładzie książkę na stół ➜ ruch, Akkusativ)

Sie hängt

➜

das Bild an die Wand

🏃

(Ona wiesza obraz na ścianę ➜ ruch, Akkusativ)

Wir stellen

➜

die Lampe neben das Sofa

🏃

(Stawiamy lampę obok kanapy ➜ ruch, Akkusativ)

Die Kinder laufen

➜

auf den Spielplatz

🏃

(Dzieci biegną na plac zabaw ➜ ruch, Akkusativ)

8. Ja, mnie czy mi? (zaimki)

Kliknij kartę, aby zobaczyć formy.

I ich
(Nom)

mich
(Akk)
Kocha mnie

I ich
(Nom)

mir
(Dat)
Daj mi

D du
(Nom)

dich
(Akk)
Widzę cię

D du
(Nom)

dir
(Dat)
Dziękuję tobie

Strefa treningowa

Wybierz wyzwanie. Uważaj na Genitiv!

Jaki przypadek lubi ten czasownik?

haben (mieć)

helfen (pomagać)

essen (jeść)

sein (być)

suchen (szukać)

gehören (należeć)

Co następuje po tym słowie?

für

mit

ohne

aus

durch

seit

Wybierz: den (ruch) czy dem (spoczynek)?

Ich gehe in ___ Park.

Ich bin in ___ Park.

Leg es auf ___ Tisch.

Es liegt auf ___ Tisch.

Mich / mir czy dich / dir?

Ich liebe ___ (ciebie).

Hilfst du ___ (mnie)?

Er sieht ___ (mnie).

Ich danke ___ (tobie).

Dokończ w Genitivie (czyje to jest?)

Das ist das Haus ___ (der Mann).

Das Auto ___ (die Frau).

Wegen ___ (der Regen).

Trotz ___ (die Kälte).

Daję (komu?) (co?). Wybierz poprawną kolejność.

Ich gebe ___ (bratu) den Ball.

Er schenkt ___ (kobiecie) Blumen.

Historia: urodziny i katastrofa

Przeanalizuj ten tekst. Zobaczysz tu wszystkie przypadki w naturalnym środowisku. Najeżdżaj na słowa, by zobaczyć podpowiedź.

Ich habe heute Geburtstag. Meine Freunde organisieren eine Party für mich.

Max kommt mit seiner Freundin. Er schenkt mir ein Buch. Es ist das Buch seines Vaters. Ich danke dem Freund.

Wir gehen alle in den Garten. Aber dann passiert etwas Schlimmes. Der Hund des Nachbarn springt über den Zaun. Er springt auf den Tisch und frisst die Torte!

Jetzt sitzt der Hund auf dem Tisch und sieht glücklich aus. Der Nachbar ruft: „Entschuldigung!”. Wir lachen und bestellen eine Pizza. Die Pizza schmeckt allen sehr gut.

Nie wiesz, jaki kurs wybrać?

To częsty dylemat. Nie martw się, pomożemy Tobie w doborze kursu!

Poświęć kilka minut i wypełnij test poziomujący lub skontaktuj się z nami przez formularz kontaktowy online.